Oscar Heisserer:De voetballer die de nazi's trotseerde

Een van de meest veelzijdige spelers van zijn generatie, De Fransman Oscar Heisserer werd door de nazi's begeerd om het Duitse nationale team te helpen. Toch trotseerde hij ze en creëerde als resultaat een eeuwigdurende erfenis. FP vertelt zijn verhaal.

De Romeinen vielen de Franse regio Elzas binnen in 58 voor Christus en herstelden het als een centrum van wijnbouw - de studie van druiven om wijn te maken. De Elzasser wijn was zo goed dat Julius Caesar hem zelf naar verluidt uitgeroepen had tot de beste van heel Gallië.

De Elzas viel in handen van de Alemannen, Germaanse stammen uit de bovenrijn, toen het Romeinse rijk verviel. Het Elzasser dialect dat tot op de dag van vandaag wordt gesproken, is een directe afstammeling van de Alemannische talen. Het is opmerkelijk dat het dialect ook standhield nadat de Franken het gebied eeuwenlang hadden bezet.

De reden voor deze historische omzwerving is om te benadrukken dat de Elzas een smeltkroes is van Romaanse, Germaanse en Frankische culturen. De Duitsers en de Fransen hebben eeuwenlang om de regio gevochten. Stel je een zeer pulserende tennisrally voor waarbij de bal de Elzas is. Je snapt het idee.

De twee Europese reuzen waren tijdens de Tweede Wereldoorlog voor het laatst verwikkeld in een conflict over de soevereiniteit van de regio.

En het was tijdens deze meest afschuwelijke tijden dat de loyaliteit van verschillende Elzassers op de proef werd gesteld. Met name van een man genaamd Oscar Heisserer.

Slank, blond en geboren in een typisch Duits klinkende gemeente genaamd Schirrhein (toen in Duitsland), Heisserer zag er veel meer Duits dan Frans uit. Maar het was de trui van het Franse elftal die hij met trots droeg met de aanvoerdersband om zijn arm.

Als Duitsland de regio niet aan Frankrijk had afgestaan ​​in het Verdrag van Versailles, dan zou Heisserer waarschijnlijk de hoofdrol hebben gespeeld in Die Mannschaft en zou de geschiedenis zijn beroofd van een inspirerend verhaal over morele moed die getoond werd in het aangezicht van tegenspoed.

Met de onrechtvaardigen, acties roepen een grotere respons op dan alleen woorden. Een intuïtief begrip van deze metafoor leidde ertoe dat Heisserer, ironisch, een contra-intuïtieve reactie op de leden van de Schutzstaffel die hem op een plaats van ongeëvenaard moreel raadsel plaatsten.

Zelf als een kind, Heisserer toonde wonderbaarlijk talent met een voetbal aan zijn voeten. Zijn stap naar de 'big league' kwam in 1934 toen hij overstapte van FC Bischwiller naar Racing Club de Strasbourg Alsace, die ten tijde van Heisserers toetreding, drie keer het regionaal kampioenschap had gewonnen.

Straatsburg is de trots van de Elzas, niet alleen vanwege zijn voetbalclub, maar ook omdat het de zetel is van verschillende grote internationale instellingen zoals het Europees Parlement, onder meer de European Science Foundation en het International Institute of Human Rights.

Van Marie Tussaud tot Arsène Wenger, de Elzasser hoofdstad is de geboorteplaats van verschillende vooraanstaande persoonlijkheden die enorm hebben bijgedragen aan hun respectieve metiers.

In de Elzas, iedereen had iets van zowel Frankrijk als Duitsland. Bijvoorbeeld, Germaanse achternamen zijn gemeengoed. Op een bepaald moment, alle spelers in de Racing startende XI hadden achternamen van Alemann-wortels zoals Roessler, Keller, Schwartz of Hummenberger. Antoine Griezmann, de superster van Atlético Madrid en de Franse international heeft Elzasser roots van zijn vaders kant, vandaar zo'n Duits klinkende achternaam.

RC Straatsburg, opgericht in 1906 als FC Neudorf, doorstond de tand des tijds te midden van een geografische draaimolen die de club deed schommelen tussen de Franse en Duitse competities. Het moest wachten tot 1933 om professioneel te worden na een ontmoeting in het Restaurant de la Bourse. De club begon in de Ligue 2 en promoveerde aan het einde van het seizoen 1933-34 naar de hoogste klasse door Mulhouse en AS Saint-Etienne te verslaan in een paar tweebenige play-offs.

De kroon op de race van de jaren dertig had kunnen komen in de Coupe de France-finale van 1937 tegen rivalen Sochaux. Gespeeld in het Stade Olympique Yves-du-Manoir in Colombes, Heisserer begon de wedstrijd maar eindigde helaas in de verliezende partij toen een late winnaar van een Ier genaamd Bernard Williams Sochaux een 2-1 overwinning bezorgde.

Ondanks de tegenslag, Racing bleef een formidabele kracht in het Franse voetbal en Heisserer hun beste voetballer.

Staande op 5ft7, Heisserer was een van de meest veelzijdige spelers van zijn tijd. Bijvoorbeeld, hij startte de Coupe de France for Racing aan de binnenkant links, speelde binnen recht voor Frankrijk, maar noemde Patrick Vieira toen hem werd gevraagd naar zijn speelstijl. Heisser, in zijn eigen woorden, was "meer aanvalsgezind en gedrongen".

De Racing-talisman had een scherp oog voor een pass en zorgde voor cruciale doelpunten voor zowel club als land, met name een doelpunt van de kapitein in de 90e minuut tegen een door Stanley Matthews geleid Engeland op Wembley dat Les Bleus een 2-2 gelijkspel opleverde.

Zijn internationale carrière besloeg elf jaar en verdiende 23 caps voor het Franse nationale team. Heisserer was de eerste Elzasser en de enige Racing-speler die ooit aanvoerder van Frankrijk was.

Heisserer verscheen ook in de twee wedstrijden die Frankrijk speelde in de 1938 FIFA World Cup op eigen bodem. De Belgen werden in de eerste ronde met 3-1 uitgeschakeld, maar de Fransen vielen in de tweede ronde ten prooi aan de Italianen door met 3-1 te verliezen. Het troostdoel van Frankrijk werd gescoord door Heisserer zelf.

Consistente prestaties voor Racing Strasbourg trokken de aandacht van Racing Paris, Franse ligakampioen in 1936, onmetelijk ambitieus en op zoek om jarenlang het Franse voetbal te domineren. Maar de Parijzenaars kregen een zware klap te verwerken. De nazi's.

De Franse capitulatie door toedoen van Hitlers Duitsland was snel en klinisch. Binnen zes weken, de nazi's hadden Frankrijk veroverd, België, Nederland en Luxemburg.

De Elzas werd geïntegreerd in het Reich en stond voor het eerst sinds 1919 officieel onder Duitse bezetting. Er werden wetten aangenomen die de Elzas dwongen om zich bij Baden aan te sluiten en een enkele administratieve eenheid te vormen genaamd Gau Baden Alsace. De Duitse taal werd uitgeroepen tot de lingua franca, Franse en Elzasser talen te verbieden.

Verplichte militaire dienst dwongen meer dan 130, 000 mannen uit de Elzas en Lotharingen worden ingelijfd bij het nazi-leger. De meesten werden naar het oosten gestuurd om te vechten tegen het Rode Leger van Stalin. Meer dan een derde van die mannen keerde nooit terug naar huis.

De nazi-invasie werd gevolgd door de Duitse herdoop van verschillende organisaties en instellingen. Racing Strasbourg werd omgedoopt tot Rasensportverein Strassburg, terwijl het kleine Red Star Strasbourg werd geadopteerd door de Schutzstaffel en werd omgevormd tot SS Strassburg.

De nazi's exploiteerden niet alleen de industrie en hulpbronnen van de bezette landen, maar profiteerden ook van de overvloed aan atleten en sportpersoonlijkheden die direct beschikbaar waren om de toenemende sportieve suprematie van het Derde Rijk te vergroten.

Bijvoorbeeld, de Poolse international Ernst Wilimowski en vele andere Poolse voetballers van zijn generatie, nam de Duitse staatsburgerschap als Volksduitsers. Wilimowski was destijds de beste Poolse international met maar liefst 21 doelpunten in 22 wedstrijden voor zijn land.

Na de nazi-invasie in Polen, ‘Wili’ werd politieagent en speelde voor Polizei-Sportverein Chemnitz. Na maar liefst 37 goals te hebben gescoord in vijf wedstrijden, Wilimowski werd opgeroepen voor de Duitse nationale zijde.

Het was de bedoeling dat Heisserer in zijn voetsporen zou treden.

In de zomer van 1940, Heisserer was teruggekeerd naar de Elzas nadat hij als soldaat aan de Maginotlinie had gevochten. Een mooie dag, bij het verlaten van het trainingsveld van Racing Strasbourg, Heisserer werd belegerd door drie voertuigen waaruit verschillende SS-officieren kwamen. De plaatselijke apotheker die de SS vergezelde wees naar Heisserer en riep:"Dat is hem!" De zaken zagen er slecht uit.

Heisserer werd naar het SS-hoofdkwartier gebracht waar hem werd verteld dat de Elzas de komende honderdduizend jaar deel zal uitmaken van het Reich, dus het was in zijn eigen belang om zich bij de SS aan te sluiten.

Waarop Heisserer antwoordde:“Gisteren was ik Frans international en aanvoerder van de nationale ploeg. Dus hoe kan ik vandaag lid worden van de SS?”

"Je zal hier spijt van krijgen, ' zeiden de nazi's en verlieten hem. Maar dit was nog maar het begin van de kwelling die Heisserer zou doorstaan ​​om hun avances af te weren.

Het verzet van Heisserer staat in schril contrast met een andere aanvoerder van het Franse nationale team, Alexandre Villaplane, wiens hebzuchtige en verraderlijke karakter hem met één munt in een psychopathisch nazi-monster deed veranderen. Heisser, echter, was van een ander ras.

Mensen hadden veel erger afgesproken. Het enige dat van Heisserer werd geëist, was voetballen voor de nazi's. Waarom weigerde hij?

Net 25 jaar oud, hij was op het hoogtepunt van zijn kunnen. Een ‘ja’ zou hem naar ongekend succes en rijkdom hebben gebracht. Nog, hij weigerde. Hij doorzag het antropocentrische gevoel van recht dat de nazi's droegen.

Maar dat was nog maar het begin van zijn kwelling.

Enige tijd na Heisserers ontmoeting met de Schutzstaffel, Sep Herberger, de coach van het Duitse nationale team, kwam zelf naar de Elzas. Een voormalig international Herberger was de assistent-coach van Die Mannschaft geweest voordat hij Otto Nerz opvolgde als fulltime manager.

Herberger wilde Heisserer in zijn team; dezelfde Herberger die in 1954 West-Duitsland de FIFA Wereldbeker zou winnen.

“Ik kan geen Franse international en een Duitse international zijn. Dat is niet mogelijk, is het?"

Herberger keerde terug naar Duitsland en viel de Fransman nooit meer lastig.

De SS probeerde het keer op keer. Ze boden hem ook financiële prikkels aan, maar Heisserer weigerde elke keer. In feite, hij speelde met trots voor Straatsburg en verloor geen enkele derby tegen SS Strassberg.

"We droegen altijd" blauw-blanc-rouge , de Franse kleuren, en bij elke wedstrijd werden veel toeschouwers gearresteerd wegens demonstreren. Het was als Frankrijk tegen Duitsland, je weet wel. We hadden altijd veel toeschouwers, vijftienduizend of twintigduizend tijdens de bezetting, " hij zei.

Voetbal speelde zoals altijd een centrale rol in de geopolitiek en voetbalstadions speelden zoals altijd het toneel van de rebellen, de nationalisten die strijden tegen hun onrechtvaardige bezetters.

Heisser, even moedig zijn als hij was, was ook een kritische denker die de morele crisis van de mensheid in tijden van ethisch dilemma erkende, suggereerde dat velen zich bij de SS voegden, niet omdat ze in Hitlers bastaardzaak geloofden, maar omdat ze geen andere keus hadden.

"Om eerlijk te zijn, niet veel van hen waren echt SS'ers, ', zei hij toen hem werd gevraagd of hij vijandigheid had jegens andere voetballers die de handen ineen sloegen met de nazi's. “Ze werden min of meer gedwongen mee te doen. Het was een gekke tijd. Er was veel moed voor nodig om nee te zeggen.”

De gevierde voetbaljournalist Simon Kuper die Heisserer jaren later interviewde, vroeg hem waar hij zijn morele moed vond.

“Ik had nog steeds illusies. Ik was een beroemde man hier in Straatsburg. Alle mensen kenden Oscar, en ik zat in het nationale team. Ik dacht, de Duitsers zouden dit van mij accepteren. En ik denk dat ze daarom niets hebben gedaan. Ze dachten altijd, goed, aan het einde van het nummer zal hij van gedachten veranderen.”

Maar één ding dat Heisserer niet had voorzien, was vechten voor het Reich. Hij kon ervoor kiezen om Duitsland of de SS op een voetbalveld te vertegenwoordigen, maar militaire dienst was verplicht.

In 1943, zijn onvermijdelijke oproep aan de Wehrmacht kwam binnen. Maar Heisserer was niet van plan om te vechten. Hij verliet Straatsburg naar Lotharingen en kwam toen in Zwitserland aan.

“Ik werd op woensdag gebeld, en op donderdag was ik weg. Van hier ging ik naar Lotharingen, Ik had valse papieren laten maken, nou ja, een hele roman.”

De Schutzsaffel arresteerde de op dat moment zwangere vrouw van Heisserer. Maar onze held had een noodplan. Hij offerde zijn eigen carrière op, karakter en reputatie om zijn geliefde vrouw te beschermen. De nazi's kregen te horen dat Heisserer de stad had verlaten met een andere vrouw om de hand van zijn vrouw bij zijn ontsnapping niet te vermoeden.

“Zelfs een Duitse vriend van mij zwoer dat ik met een andere vrouw was vertrokken. Alles zodat mijn vrouw niets zou overkomen, je begrijpt. Ik ben niet zomaar weggelopen, het was niet gemakkelijk. Ik had mijn besluit genomen, en kon niets tegen mijn eigen geweten doen, zou ik?"

De integriteit van Heisserer en zijn toewijding aan zijn vrouw waren voorbeeldig. Zelden is er een sportfiguur geweest die de meest etherische en numineuze eigenschappen van de mensheid op zo'n manier had getoond.

Heisserer werd in Zwitserland opgepakt en twee jaar lang geïnterneerd waar hij dwangarbeid moest verrichten. Er zijn berichten dat hij veel Joden heeft geholpen de klauwen van de nazi's te ontwijken, wat nog meer licht werpt op zijn spectaculaire karakter.

Ondertussen, de Duitsers hadden zijn broer gevangengenomen, die ook een speler was een Racing, en stuurde hem naar Danzig om op een U-boot te werken en zijn vrouw had zijn dochter gebaard. Beide broers keerden terug naar Straatsburg. Heisserer maakte deel uit van het Franse leger dat de stad bevrijdde.

Mannen zoals Heisserer en hun verhalen over moed, moraliteit en deugdzaamheid gaan verloren in de tijd. Verhalen als deze stellen ons gerust over de vaak over het hoofd geziene goedheid van de menselijke natuur. In ons, daar liggen de sluimerende mogelijkheden voor zowel goed als kwaad. Onze erfenis is gebaseerd op waar we op leunen wanneer we worden geconfronteerd met een hachelijke situatie.

Heisserer koos voor het eerste en werd onsterfelijk.

[Oscar Heisserer:De voetballer die de nazi's trotseerde: https://nl.sportsfitness.win/sport--/voetbal/1002039365.html ]